به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آوای هیرمند به نقل از «عصرهامون» شتر حیوانی که سالها در فرهنگ کویرنشینان ایران نماد قناعت، استقامت و تحمل سختیهای طبیعت بوده است، امروز نقشی فراتر از این ویژگیهای فرهنگی یافته و به نمادی زنده از اقتصاد مقاومتی و توسعه پایدار تبدیل شده است.
زندگی در مناطق کویری ایران همواره با محدودیتهای فراوانی مانند کمآبی، شرایط سخت اقلیمی و محرومیتهای اقتصادی همراه بوده است، اما پروژه پرورش شتر و تولید شیر شتر در زهک بهعنوان نمونهای موفق و الهامبخش نشان میدهد که چگونه میتوان با نوآوری، بهرهگیری از دانش بومی و حمایت از ظرفیتهای محلی، بر این چالشها غلبه کرد.
این پروژه، با محوریت پرورش شتر و توسعه صنایع جانبی مرتبط، توانسته است روستاهای محروم را از شرایط رکود و فقر خارج کرده و به قطبهای تولید و اشتغال تبدیل کند. علاوه بر بهبود معیشت، این حرکت سبب تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی جوامع کویری نیز شده است. پروژه زهک بهخوبی اثبات میکند که حتی در سختترین اقلیمها، با اتکا به مزیتهای بومی و ایجاد فرصتهای اقتصادی پایدار، میتوان مسیر توسعه را هموار کرد و الگوی موفقی برای سایر مناطق محروم کشور ارائه داد. این دستاورد نهتنها بیانگر پیشرفت اقتصادی است، بلکه نویدبخش آیندهای روشن برای زندگی بهتر در دل کویر است.
جایگاه راهبردی پرورش شتر در زهک
روحالله جهانتیغ فرماندار شهرستان زهک در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «عصرهامون» بیان کرد: باتوجهبه شرایط اقلیمی منطقه سیستان و بحران مزمن کمآبی، پرورش شتر بهعنوان یکی از مقاومترین گونههای دامی در برابر خشکسالی، جایگاه بسیار مهمی در برنامههای توسعهای شهرستان زهک دارد. این حوزه میتواند بهعنوان یکی از محورهای اصلی برای کشاورزی و دامپروری پایدار مطرح باشد و در مقابله با چالشهای اقلیمی و اقتصادی منطقه نقش مؤثری ایفا کند.
وی افزود: بسیاری از کشاورزان منطقه به دلیل کاهش منابع آب، دیگر امکان فعالیتهای سنتی زراعی را ندارند. پرورش شتر به دلیل نیاز کم به آب، هزینه پایین نگهداری و مقاومت بالا در برابر شرایط سخت، یک گزینه مناسب و مقرونبهصرفه برای جایگزینی اشتغال در مناطق مرزی است. این موضوع میتواند به تثبیت جمعیت، جلوگیری از مهاجرت و ارتقای معیشت مردم کمک کند.
تکمیل ارزش شیر شتر
جهانتیغ تصریح کرد: به دنبال تکمیل زنجیره ارزش پرورش شتر هستیم که تولید شیر، جمعآوری، بستهبندی، فراوری و در نهایت بازار رسانی را شامل میشود. در همین راستا، شناسایی دامداران فعال، ظرفیتسنجی تولید شیر شتر و رایزنی با سرمایهگذاران و نهادهای پشتیبان در دستور کار قرار دارد.
حمایت از سرمایهگذاری و تعاونیها
وی با اشاره به جلسات متعددی با سرمایهگذاران محلی و همچنین نهادهای حمایتی مانند بسیج سازندگی، صندوق کارآفرینی امید و جهاد کشاورزی برگزار شده است، تشریح کرد: هدف ما ایجاد مشوقهای لازم برای ورود بخش خصوصی به این حوزه است، ضمن اینکه تشکیل و تقویت تعاونیهای دامداران محلی برای بهرهمندی از حمایتهای دولتی نیز دنبال میشود چرا که از مهمترین چالشها میتوان به کمبود علوفه، ضعف در زیرساختهای بازار رسانی، نبود صنایع فراوری شیر شتر و کمبود دامهای مولد باکیفیت اشاره کرد. برای حل این مسائل، پیگیری اختصاص یارانه علوفه، تسهیلات دامپروری، تأمین نهادهها و تشویق به پرورش نژادهای اصلاحشده در دستور کار است. همچنین در حال هماهنگی با جهاد کشاورزی برای ایجاد پایگاههای جمعآوری شیر و مراکز آموزشی هستیم.
نقش نهادهای اجرایی در توسعه صنعت شتر
فرماندار زهک گفت: دستگاهها نقش کلیدی در توسعه پرورش شتر ایفا میکنند. جهاد کشاورزی با ارائه طرحهای فنی و تسهیلات، منابع طبیعی با واگذاری اراضی مناسب، و دامپزشکی با نظارتهای بهداشتی و واکسیناسیون، همگی بازوهای اجرایی فرمانداری هستند و در حال حاضر زیرساختها در مراحل ابتدایی است، اما بازارچه مرزی شاهگل ظرفیت بسیار خوبی برای صادرات محصولات دامی از جمله شیر و فرآوردههای شتر همچنین واردات دام از جمله شتر نهادههای دامی را دارد. در برنامههای توسعهای فرمانداری، گسترش مبادلات مرزی و فراهمکردن زیرساختهای بهداشتی و گمرکی برای صادرات شیر شتر و سایر محصولات بومی در اولویت قرار دارد.
به دامداران و جوانان منطقه توصیه میکنم از ظرفیتهای بومی و اقلیمی سیستان استفاده کنند. پرورش شتر نهتنها یک فعالیت سازگار با اقلیم خشک منطقه است، بلکه با حمایتهای دولتی و برنامهریزی مناسب، میتواند به منبع درآمد مطمئن تبدیل شود. فرمانداری و سایر دستگاهها در کنار مردم هستند و آماده هرگونه حمایت فنی و اجرایی از علاقهمندان به این حوزه هستیم.
ظرفیت بالقوه سیستان برای پرورش شتر
محمد لکزایی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان زهک نیز در گفتگو با ما بیان کرد: منطقه سیستان به دلیل شرایط اقلیمی خاص، خشکسالیهای مداوم و کمبود منابع آبی، از گذشته دارای ظرفیت بالقوهای برای پرورش شتر بوده است. شتر بهعنوان دام مقاوم به شرایط سخت، نهتنها با کمآبی سازگار است، بلکه در اراضی فقیر و مراتع خشک نیز قادر به ادامه حیات و تولید اقتصادی است؛ بنابراین، پرورش شتر یکی از گزینههای مناسب برای اشتغال پایدار و تولید در شرایط اقلیمی فعلی منطقه محسوب میشود.
وی باتوجهبه اقدامات انجام شده در منطقه، افزود: در حال حاضر بیشتر پرورش شتر در شهرستان زهک بهصورت نیمه سنتی و خانوادگی انجام میشود و تا کنون برای ۲۵ نفر ایجاد اشتغالزایی در ۶ جایگاه پرورش دادم با ظرفیت ۲ هزار نفر دام با حمایتهای دولتی و تسهیلات ارائهشده که تعدادی از دامداران به سمت شکلگیری واحدهای پرورش نیمهمتمرکز و صنعتی گام برداشتهاند. ما در جهاد کشاورزی نیز در تلاش هستیم با آموزش، حمایتهای فنی و معرفی طرحهای توجیهی اقتصادی، این روند را تسریع کنیم.
فرصتی نوین برای توسعه اقتصادی و صادرات
مدیر جهاد کشاورزی زهک خاطرنشان کرد: شیر شتر یکی از محصولات باارزش و مغذی است که خواص درمانی و تغذیهای بالایی دارد و در سالهای اخیر تقاضا برای آن در بازارهای داخلی و حتی صادراتی افزایشیافته است. در شهرستان زهک، تولید شیر شتر درحالرشد است، اما همچنان نیاز به ساماندهی و ایجاد زنجیرههای فراوری و بازاریابی داریم. خوشبختانه با پیگیریهای انجام شده، برخی واحدها در حال برنامهریزی برای راهاندازی مراکز جمعآوری شیر و فراوری محصولات لبنی شتر هستند.
لکزایی تشریح کرد: جهاد کشاورزی در چند محور اصلی از پرورشدهندگان شتر حمایت میکند: ارائه تسهیلات ارزانقیمت، واگذاری اراضی مستعد دامپروری، اجرای برنامههای آموزشی و ترویجی، کمک به تأمین علوفه و همچنین معرفی دامداران به صندوقهای حمایتی و بیمه دام. همچنین تلاش شده است در برنامههای توسعهای شهرستان، پرورش شتر بهعنوان یکی از اولویتهای کشاورزی مقاوم در برابر خشکسالی در نظر گرفته شود.
وی در ادامه عنوان کرد: باتوجهبه تغییرات اقلیمی، کمبود منابع آبی و کاهش توجیه اقتصادی برخی فعالیتهای کشاورزی، پرورش شتر میتواند بهعنوان یکی از محورهای اصلی توسعه دامپروری در منطقه سیستان مطرح شود. با حمایت نهادهای دولتی، سرمایهگذاری بخش خصوصی و ایجاد زیرساختهای فراوری و بازار رسانی، میتوان این صنعت را به منبعی پایدار برای درآمد، اشتغال و حتی صادرات در منطقه تبدیل کرد.
روایت یک کارآفرین از فرصتها و چالشها
محمد حقپرست دامدار شهرستان زهک در گفتگو با خبرنگار ما گفت: من و خانوادهام حدود ۱۰ سال که کار پرورش دام سبکوسنگین اشتغال داریم که شتر پرورش بهتازگی باتوجهبه شرایط محیطی منطقه آغاز کردیم و این کار را از پدرم یاد گرفتم و الان خودم مزرعه را مدیریت میکنم و ۵ نفر کارگر در بحث نگهبان دامداری و جمعآوری شیر شتر و… بکاری گیری شده است.
وی افزود: شترها حیوانات مقاومی هستند؛ ولی باید به تغذیهشان دقت کنیم. ما بیشتر علوفه طبیعی و یونجه میدهیم. آب تازه دارند و دامپزشک مرتب به مزرعه میآید، شیر شتر خواص درمانی دارد، ما هم شیر و هم گوشت شتر را میفروشیم. بعضی مشتریها شیر را برای مشکلات گوارشی و دیابت استفاده میکنند.
حقپرست خاطرنشان کرد: مشکل اصلی کمبود علوفه در فصل خشک، بیماریهای دام و نوسانات بازار فروش است و از مسئولین میخواهیم که کارآفرینان شهرستان از جمله دامداران حمایت کنند.
انتهای خبر/
