به گزارش پایگاه خبری تحلیلی آوای هیرمند به نقل از «عصرهامون»؛ قیام مردم سیستان را میتوان نخستین حرکت گسترده و منسجم پس از واقعه عاشورا دانست که هدف اصلی آن خونخواهی امام حسین علیهالسلام و مقابله با حاکمان اموی بود. این قیام نشاندهنده عمق تأثیر حادثه کربلا در سراسر جهان اسلام و بهویژه در مناطق دوردست مانند سیستان است.
این قیام که پس از حادثه عاشورا شکل گرفت، بهمنظور خونخواهی امام حسین علیهالسلام و اعتراض به حاکمان اموی صورت گرفت. مردم سیستان با این حرکت خود، جایگاه ویژهای در دفاع از ولایت و حقانیت قیام امام حسین علیهالسلام به دست آوردند و این رویداد تاریخی بهعنوان یکی از افتخارات اهالی سیستان شناخته میشود. تحلیلگران بر این باورند که قیام سیستان نقطه عطفی در تاریخ مقاومت علیه ظلم و جور بوده است.
مردم سیستان در سال ۶۱ هجری در سریعترین زمان بهترین اقدام، عملکرد و حرکت سیاسی را در مقابله با ظلم به خونخواهی اباعبدالله الحسین (ع) و یاران با وفایش بر علیه حاکم اموی انجام دادند. قیام مردم سیستان پس از واقعه کربلا، یک نمونه بارز غیرت دینی و پایبندی به ولایت است. باوجود فاصله زیاد از کربلا و نبود امکانات ارتباطی، مردم ما با شنیدن خبر شهادت امام حسین (ع) فوراً علیه حکومت اموی قیام کردند و حاکم عبیدالله بن زیاد را از منطقه بیرون راندند. این حرکت پیش از قیامهای معروف مختار و توابین بود و نشاندهنده عمق ایمان و حقطلبی سیستانیهاست.
نخستین قیام سند ششدانگ ولایتمداری مردم سیستان
حجتالاسلام والمسلمین مجید پوراندخت در گفتگو با خبرنگار عصرهامون بیان کرد: قیام مردم سیستان بر ضد حاکمان اموی بود و این امر از افتخارات اهالی سیستان در دفاع از ولایت و حقانیت قیام امام حسین علیهالسلام است. این تاج عزت و کرامتی که بر سر ما قرار دارد در بحث ولایتمداری امیرالمؤمنین را مدیون مردم سیستان آن زمان هستیم تا بتوانیم وظیفه خودمان را نسبت به اهلبیت (ع) بهدرستی انجام بدهیم، مردم ایران نسبت به هویت دینی و اسلامی و ملی خودشان غیرت به خرج دادند و پایکار بودند، تلاش کردند این هویت حفظ و تقویت و تثبیت شود.
وی افزود: هویت یعنی اصالت یعنی تمدن یعنی فرهنگ و ریشه هر قومی و ملیتی، اگر افرادی و اقوامی هویت خودشان را نداند قطعاً گم، مصادره و از بین خواهند رفت.
وی ادامه داد: یکی از قویترین مؤلفههایی که در تاریخ زیاد به آن حمله شده است کربلا و قیام امام حسین (ع) است و کربلا قلب تاریخ است، در بین همه قیامهایی که شکلگرفته، تنها قیامی که ماندگار شده است قیام عاشورا است.
امامجمعه زابل ادامه داد: در منابع تاریخی، سیستان را با عناوینی چون مروارید شرق و سرزمین مردان مرد معرفی کردهاند، شهری با تمدنی ۵ هزار ساله، جایی که اولین جراحی مغز، نخستین چشم مصنوعی و لولهکشی فاضلاب کشف شده است مردم این دیار با غیرت دینی خود، پیش از قیام مختار و توابین، علیه حاکم منصوب ابن زیاد قیام کرده و او را از سیستان بیرون راندند.
وی خاطرنشان کرد: سیستان نه جزو اولینها بوده در اسلامآوردن، نه پیامبر دیدهاند، نه امیرالمؤمنین را دیدهاند، نه امام حسین را اما وقتی میخواهند نقش ایفا کنند بهترین نقش را در حفظ این هویت دینی و مکتبی و مذهبی دارند.
قیام سیستان؛ نماد غیرت دینی و شجاعت
پوراندخت تصریح کرد: سیستان، سرزمین ولایت و غیرت است. مردم ما باید به ریشه و اصالت خود ببالند و اگر ما افتخار میکنیم به سیستان عزیز و سیستانی بودن، چون سیستان سند شش دنگ ولایتمداری دارد ما اگر مراسم قیام مردم سیستان به خونخواهی اباعبدالله را میگیریم؛ چون شناسنامه ماست.
امامجمعه زابل تأکید کرد: عمیقترین، سریعترین احساسات را نسبت به امام شهید خود مردم سیستان داشتند. تا وقتی یزید بوده است هیچ قیامی نبوده است به جز مردم سیستان، و این یعنی شجاعت و هویت مردم سیستان است و این قیام نشاندهنده ایمان، اعتقاد و اخلاص مردم سیستان به ساحت مقدس اهلبیت (ع) بهخصوص سیدالشهدا بود که توانستند در خفقان بهشدت سنگین یزید از جان خود بگذرند و به خونخواهی قیام کنند.
پوراندخت درباره اهمیت قیام مردم سیستان پس از حادثه عاشورا و خونخواهی امام حسین علیهالسلام اظهار کرد: قیام مردم سیستان یکی از نخستین واکنشهای انقلابی به واقعه کربلا بوده است.
وی ادامه داد: باوجود فاصله جغرافیایی زیاد سیستان با کربلا و نبود امکانات ارتباطی، مردم این منطقه باایمان و غیرتی مثالزدنی، فوراً علیه حکومت اموی قیام کردند و حاکم منصوب عبیدالله بن زیاد را از سیستان بیرون راندند. این حرکت شجاعانه پیش از قیامهای شناخته شده دیگر مانند قیام مختار صورت گرفت و نشاندهنده عمق پایبندی مردم سیستان به ولایت و حقانیت قیام امام حسین علیهالسلام است.
امامجمعه زابل همچنین بر نقش تاریخی و فرهنگی برجسته سیستان تأکید کرد و گفت: سیستان یکی از کهنترین تمدنهای جهان را دارد و آثار باستانی مانند شهر سوخته با قدمتی بیش از پنج هزار سال، گواهی بر تمدن و فرهنگ غنی این منطقه است. مردم سیستان همواره پیشگام مقاومت در برابر ظلم و بیعدالتی بودهاند؛ از پذیرش داوطلبانه اسلام گرفته تا ایستادگی در برابر ظلم بنیامیه و حتی مقاومت در برابر سیاستهای کشف حجاب در دوران رضاخان که زنان سیستانی با پشتیبانی علما چادر خود را حفظ کردند.
سیستان؛ سرزمین غیرت، ایمان و مقاومت عاشورایی
حجتالاسلاموالمسلمین جانعلی ظریف صیادی، رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان زابل، در گفتگو با خبرنگار ما ضمن تسلیت ایام اسارت اهلبیت (ع) با اشاره به نقش تاریخی مردم سیستان در دفاع از ولایت و اهلبیت (ع) اظهار کرد: این افتخاری برای مردم دارالولایه سیستان است که تنها چند ماه پس از واقعه عاشورا، با شناختی عمیق از جایگاه امام حسین (ع) و اهلبیت، به پا خواستند و قیامی علیه ظلم بنیامیه رقم زدند.
ظریف صیادی افزود: طبق مستندات تاریخی و منابع معتبر، این قیام که بهعنوان نخستین قیام در خونخواهی امام حسین (ع) ثبت شده است، کمتر از سه ماه پس از عاشورا رخ داد.
وی با بیان اینکه مردم سیستان اسلام را با اعتقاد قلبی و نه بهاجبار پذیرفته بودند، تأکید کرد: همین اعتقاد راسخ باعث شد که پس از واقعه کربلا، نخستین واکنش سازمانیافته و قیام مردمی علیه حکومت ظلم بنیامیه از دل سیستان برخیزد.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی زابل همچنین با اشاره به نقش بیبدیل حضرت زینب (س) و امام سجاد (ع) در افشای چهره واقعی دشمنان اسلام و حفظ پیام عاشورا افزود: اگر خطبههای روشنگرانه ایشان نبود، دشمنان اسلام موفق به محو کامل اسلام ناب میشدند.
وی گفت: خطبههای حضرت زینب (س) در کوفه و سخنان امام سجاد (ع) در شام، دشمنان را رسوا و مظلومیت اهلبیت (ع) را برای تاریخ ثبت کرد.
ظریفصیادی با اشاره به اهمیت بزرگداشت این قیام در سیستان افزود: ویژهبرنامههای متعددی به مناسبت این مناسبت مهم در شهرستان زابل و سایر نقاط سیستان در روز ۲۵ محرم برگزار خواهد شد که این مراسمها باهدف ارتقای آگاهی عمومی و گرامیداشت یاد و خاطره قیام نخستین خونخواهی شهیدان کربلا بهعنوان یکی از مهمترین رخدادهای تاریخ انقلاب اسلامی در منطقه سیستان برنامهریزی شدهاند و تلاش دارند تا از طریق مشارکت مردمی، فرهنگی و دینی، این روز تاریخی را به شیوهای شایسته و با حضور گسترده مردم گرامی بدارند.
وی با بیان اینکه سابقه دشمنی بنیامیه با اهلبیت (ع) حتی به صدور بخشنامهای از سوی معاویه برای لعن امیرالمؤمنین علی (ع) در منابر جمعه رسیده بود، افزود: باوجود چنین فضای سنگینی، مردم سیستان بامعرفت، شجاعت و ولایتمداری خود مسیر حق را برگزیدند.
ثبت رسمی قیام سیستان در تقویم ایران
رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان زابل و دبیر همایش «نخستین قیام به خونخواهی امام حسین (ع)» در ادامه با اشاره به ثبت رسمی این قیام در تقویم جمهوری اسلامی ایران، آن را افتخاری بزرگ برای مردم سیستان دانست.
وی با اشاره به عمق اعتقادات مذهبی مردم سیستان در طول تاریخ گفت: مردم این منطقه اسلام را با اختیار و از روی عشق پذیرفتند، نه از سر اجبار. در سال ۳۰ هجری قمری بدون هیچ تهدید یا فشاری به اسلام روی آوردند و در سال ۶۱ هجری قمری نیز، تنها سه ماه پس از حادثه کربلا، برای خونخواهی امام حسین (ع) قیام کردند.
ظریفصیادی با ذکر ماجرایی تاریخی بیان کرد: در همان سال، فردی از بزرگان قبیله در سیستان پس از شنیدن خبر واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع)، اهالی طایفه را جمع کرد و با یادآوری جایگاه والای اهلبیت (ع) گفت در این مکان باید مسجدی ساخته شود؛ مسجدی که در آن یاد و نام اهلبیت زنده نگه داشته شود.
وی افزود: بنیامیه برای تحمیل لعن بر حضرت علی (ع) حتی دست به صدور بخشنامه زدند، اما مردم سیستان به دلیل غیرت، شرافت و عشق به اهلبیت (ع)، حاضر شدند حتی با تهدید به تعرض به نوامیسشان، زیر بار چنین ذلتی نروند.
وی گفت: پذیرش چنین خطری در برابر حفظ حرمت ولایت، نشان از عمق ایمان مردم این خطه دارد.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی زابل ادامه داد: این مردم از همان ابتدا عاشق اهلبیت بودند. همانها که با شنیدن خبر شهادت امام حسین (ع) در کربلا، حکومت وقت سیستان را کنار زدند و علیه ظلم قیام کردند. حاکم سیستان که مقاومت مردم را دید، فرار کرد و اموال بیتالمال را نیز با خود برد. چندین ماه منطقه سیستان بدون والی بود، تا اینکه حکومت بنیامیه جرئت کرد دوباره والی جدیدی اعزام کند.
ظریفصیادی با بیان اینکه قیام مردم سیستان نخستین قیام شیعی علیه بنیامیه پس از عاشورا بوده است، اظهار کرد: این حرکت تاریخی در طول شش سال گذشته در قالب برنامههایی در سیستان گرامی داشته میشد، اما امسال، برای نخستینبار، این واقعه در تقویم رسمی کشور ثبت شد. این اقدام با پیگیری مستمر و همت شورایعالی انقلابفرهنگی و دیگر نهادها به نتیجه رسید که جای تقدیر دارد.
نخستین قیام مردم سیستان نماد ولایتمداری
وی ضمن دعوت از عموم مردم برای شرکت گسترده در مراسم محوری بزرگداشت این قیام در روز دوشنبه ۳۰ تیرماه ۱۴۰۴ مصادف با ۲۵ محرم در مصلای المهدی (عج) شهرستان زابل تصریح کرد: حضور باشکوه مردم از سراسر سیستان، بهویژه سران طوایف، معتمدین، و اقشار مختلف جامعه، نماد وحدت، ولایتمداری و تجدید بیعت با آرمانهای امام حسین (ع) و اهلبیت خواهد بود.
ظریفصیادی افزود: در برخی شهرستانها از جمله زهک، هامون، هیرمند و نیمروز نیز برنامههای جداگانهای برگزار شده تا مردم آن مناطق که شاید نتوانند در مراسم اصلی زابل حاضر شوند، در محل خود این واقعه تاریخی را گرامی بدارند این نماد وحدت، عشق و ارادت مردم به اهلبیت (ع) و دفاع از ولایت در تاریخ ثبت خواهد شد.
رئیس اداره تبلیغات اسلامی زابل تأکید کرد: حضور پررنگ مردم در این برنامه که بهصورت زنده از شبکههای ملی پخش خواهد شد، نمایانگر وفاداری تاریخی مردم سیستان به اهلبیت و آرمانهای عاشورا است. مردم با حضورشان نشان خواهند داد که اگرچه ۱۴۰۰ سال از واقعه کربلا گذشته، اما عشق به ولایت همچنان زنده است و با جان خود از آن دفاع خواهند کرد.
انتهای خبر/
